Door inzicht in de risico’s is de organisatie in staat om op verantwoorde wijze besluiten te nemen, zodat de risico’s nu en de risico’s die gerelateerd zijn aan toekomstige activiteiten, in verhouding staan tot de vermogenspositie van de organisatie. Om inzicht in de risico’s te verkrijgen, worden er risico-inventarisaties uitgevoerd. De inventarisatie wordt gedurende het jaar bijgewerkt. Hieronder wordt verslag gedaan van de resultaten van de meest recente risico-inventarisatie om een zo actueel mogelijk beeld te geven. Op basis van de geïnventariseerde risico’s is de benodigde weerstandscapaciteit berekend. Dit wordt afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit om het weerstandsvermogen van Gooise Meren te berekenen.
Risicoprofiel
Om de risico's van Gooise Meren in kaart te brengen, is een risicoprofiel opgesteld. Dit risicoprofiel is tot stand gekomen met behulp de applicatie NARIS® (NAR Risicomanagement Informatie Systeem), waarmee risico's systematisch in kaart zijn gebracht en beoordeeld. In totaal zijn 112 grote risico's in beeld gebracht. De geïnventariseerde risico’s zijn in klassen ingedeeld en geplaatst in een risicokaart. De risicokaart geeft inzicht in de spreiding van de risico’s naar kans en gevolg. De nummers in de risicokaart corresponderen met de aantallen risico’s die zich in het desbetreffende vak van de risicokaart bevinden. Een risico dat in het groene gebied zit, vormt geen direct gevaar voor de continuïteit van de organisatie. Een risico dat een score heeft in het oranje gebied, vraagt om aandacht. Een risico met een risicoscore in het rode gebied vereist directe aandacht om te voorkomen dat de continuïteit van de organisatie wordt bedreigd. Preventieve of reducerende maatregelen kunnen de kans of het gevolg terugbrengen naar een niveau dat een meer acceptabele waarde heeft.
In onderstaand overzicht zijn tien risico’s gepresenteerd, die de hoogste bijdrage hebben aan de benodigde weerstandscapaciteit. In deze tabel leest u een korte omschrijving van het risico, een beschrijving van het verwachte financiële gevolg en het percentage dat aangeeft hoeveel procent dit risico bijdraagt aan het verwachte totale financiële gevolg (€ 9.494.497 zie ‘Benodigde weerstandscapaciteit’). Dit zijn dus de tien risico`s die mogelijk de grootste verwachte financiële impact hebben. In de laatste kolom is aangegeven of het risico ten opzichte van de laatste gepresenteerde stand (Programmabegroting 2021) nieuw (N) of ongewijzigd (O) is in de top 10. De stand van de laatste risico-inventarisatie wordt gebruikt om een zo actueel mogelijk beeld te geven.
|
Nr. |
Risico |
Financieel gevolg |
Invloed |
|
|
1 |
Krijgsman: Door de KNSF is een arbitragezaak aangespannen over een aantal onderdelen van de Vaststellingsovereenkomst (VOK), die de gemeente en de KNSF/ Krijgsman in 2014 hebben gesloten. De arbitragezaak is nog lopende. De gemeenteraad zal over de stand van zaken vertrouwelijk worden geïnformeerd. | Hogere uitgaven en mogelijke budgetoverschrijding. | 16.8% |
O |
|
2 |
Pandemie COVID-19: De coronacrisis heeft een grote impact op de gemeentelijke financiën, maar de hoogte ervan is nog onzeker. Op basis van een impactanalyse zijn er diverse risico`s van de coronacrisis doorgerekend. Financiële risico`s aan de opbrengstenkant: vermindering parkeergelden, mislopen van leges, toeristenbelasting en precario. Financiële risico's aan de kostenkant: hogere uitgaven bij de inkomensondersteuning (uitkeringen) en in het Sociaal domein. | Verminderde inkomsten en verhoogde uitgaven | 15,6% |
O |
|
3 |
Project Crailo: Het niet behalen van een positief resultaat van de grondexploitatie. Totale risico afgeleid uit de risicoanalyse van de grondexploitatie (maart 2021) en gecorrigeerd voor het deel van Gooise Meren in de Crailo B.V. (45%). | Verminderde inkomsten en verhoogde uitgaven | 5,8% | O |
|
4 |
Juridische procedures en behandelen WOB-verzoeken | Hogere uitgaven en mogelijke budgetoverschrijding. Extra beslag op ambtelijke organisatie en rechtzaakkosten | 4% | O |
|
5 |
WIKRO leiding: Claim van AGV wordt door de rechter toegewezen en de gemeente is aansprakelijk voor vertragingsschade | Claim, vertragingsschade | 2,9% | O |
|
6 |
Aanbestedingen/Contractmanagement: Het niet of niet zorgvuldig doorlopen van aanbestedingen en managen van contracten. | Onrechtmatigheden, onderbenutting contracten, claims | 2,6% | O |
|
7 |
Jeugd: De verwachting is een toename van de uitgaven voor individuele jeugdhulp, vanwege een stijging van de vraag. Deze stijging kent verschillende oorzaken: De verwachting is ook dat de coronapandemie meer problematiek bij jeugdigen en in gezinnen veroorzaakt. Dat is, los van bovenstaande oorzaken, een extra impuls voor de vraag naar jeugdhulp. |
Hogere uitgaven en mogelijke budgetoverschrijding. | 2,1% | O |
|
8 |
Wmo: Sinds de invoering van het abonnementstarief (vaste lage eigen bijdrage ongeacht duur en omvang hulp- en ondersteuning) ontvangen gemeenten minder eigen bijdragen. Daarnaast heeft het abonnementstarief een aanzuigende werking bij vooral de huishoudelijke hulp. Verder is er toename van Wmo-kosten door: -een autonome groei a.g.v. vergrijzing -een hogere instroom a.g.v. ambulantisering en kortdurende opnames in ziekenhuizen waardoor inwoners eerder naar huis gaan en een beroep doen op de Wmo - hogere instroom jongvolwassen (20 tot 40 jaar) door geen perspectief op werk. |
Hogere uitgaven en mogelijke budgetoverschrijding. Het kabinet stelt geen middelen beschikbaar om dit financieel te compenseren, wel is over een periode van 3 jaar een monitor ingesteld. | 1,7% | O |
|
9 |
GNR: Mogelijke uittreding Amsterdam en provincie Noord-Holland | Verhoging van de uitgaven door een stijging van het financiële aandeel van Gooise Meren | 1,9% | O |
|
10 |
ICT Ransomware: De ICT systemen en- of data wordt ontoegankelijk. Systemen zullen niet beschikbaar zijn en gegevens zullen niet meer te openen zijn. De dienstverlening naar interne medewerkers en burgers zal hier hinder van ondervinden | Hogere uitgaven voor het terugzetten van data en/of opnieuw opzetten van systemen, inhuur expertise. | 1,0% | N |
- Pandemie Covid-19: (zie ook de aparte paragraaf Covid-19): In voortgangsverslagen zijn de financiële gevolgen van de crisis voor 2020 gepresenteerd. Te zien was dat we extra kosten maakten voor uitkeringen voor levensonderhoud van zelfstandigen die in de financiële problemen zitten (Tozo regeling). Maar we hadden ook minder belastinginkomsten, bijvoorbeeld de toeristenbelasting, reclamebelasting of precariobelasting.
In veel gevallen staan hier vergoedingen tegenover van het Rijk. In een aantal gevallen voor 100%, zoals Tozo. Door de ruime vergoedingen van het Rijk is er relatief weinig financiële impact in 2020 voor de gemeente.
Daarnaast heeft de gemeente ook eigen beleidskeuzes gemaakt in het financieel ondersteunen van bijvoorbeeld maatschappelijke organisaties.
Het beeld is nu dat het coronavirus ook in 2021 nog veel invloed zal hebben. Ondanks de ruime vergoedingen van het Rijk in 2020 is het niet zeker dat dit ook in 2021 zal blijven. Ervan uitgaande dat we het komende half jaar nog zeker te maken hebben met gevolgen van de coronacrisis, is de verwachting dat veel van de gemelde coronarisico’s in 2020 zich ook in 2021 zullen manifesteren. Denk aan de verminderde parkeeropbrengsten, de terugloop van marktgelden, tekorten in de culturele- en sportsector, afname legesopbrengsten paspoorten en rijbewijzen etc. De onzekerheden zijn groot en daardoor blijven de financiële risico`s ook groot.
- Sociaal domein: Ook in 2020 is het noodzakelijk geweest om de budgetten voor Wmo en Jeugd bij te stellen. Veroorzaakt door meer begeleiding Wmo en een stijging van voorzieningen Huishoudelijke hulp als gevolg van de aanzuigende werking abonnementstarief. De overschrijding op het budget Jeugd wordt veroorzaakt door een toename van het aantal jongeren dat een beroep doet op de Jeugdwet. Daarnaast hebben deze jongeren steeds vaker zwaardere en duurdere vormen van hulp en ondersteuning nodig.
Nieuw in de top 10:
- ICT Ransomware: Een ransomware aanval kan veel schade aanrichten (zie ook het voorbeeld bij de gemeente Hof van Twente). Cybercriminaliteit neemt toe en we worden ook steeds afhankelijker van digitale systemen. Het risico op een ransomware aanval wordt daardoor groter. We nemen maatregelen (o.a. back-ups op een andere locatie) om tijdig belangrijke systemen terug te kunnen zetten bij een ransomware aanval.
- Gooiberg: Eigenaren van woningen op Gooiberg doen bij verkoop van hun woning een beroep op de overeenkomst die ze hebben met de gemeente. Door de huidige hoge huizenprijzen en het kleine aantal verkopen per jaar van woningen met een overeenkomst, wordt het financiële risico lager ingeschat en valt het buiten de top 10.
