1. Programma Inwoners en Bestuur

In gesprek met de samenleving

Straatgesprekken, wijkwandelingen, creatieve sessies, luisterpalen en wijkbijeenkomsten. In 2019 waren ambtenaren en ook bestuurders regelmatig in de wijken te vinden. Door bewoners in hun directe omgeving op te zoeken ontstonden er mooie gesprekken over hun wijk. In de Oostereng gaf dit een eerste inzicht van wat er speelt in de wijk en ontstond er een aantal directe relaties tussen ambtenaren en inwoners. De meest laagdrempelige manier om met elkaar in deze wijk in gesprek te komen, waren de luisterpalen, oude ANWB-palen. Tien dagen lang konden inwoners tien uur per dag in gesprek over hun wijk. Er is in totaal 862 keer op de knop gedrukt, wat uitkomt op ongeveer 75 keer per dag. Veel jongeren maakten hiervan gebruik. Ook in de Keverdijk gingen we de wijk in om rond het complexe thema eenzaamheid een goed beeld te creëren. Het gesprek met de bewoners vond plaats door verzamelde data aan hen voor te leggen in de buurt van de supermarkt of tijdens creatieve sessies. Actieve groepen inwoners kwamen in beeld en vormden een mooie start voor het verder ontwerpen en uitvoeren van plannen rond eenzaamheid.

Inwonerpanel Gooise Meren Spreekt!

Het inwonerspanel is in 2019 gecontinueerd. Er zijn twee onderzoeken uitgevoerd. Het eerste onderzoek betrof een nulmeting naar kennis over en houding ten aanzien van de Inclusieve Samenleving. De vragenlijst is ingevuld door ruim 1100 inwoners. De resultaten van het onderzoek zijn gebruikt voor de verdere uitwerking van de communicatiestrategie Iedereen doet mee.  Het tweede onderzoek betrof de APV Gooise Meren. Er hebben 1355 inwoners deelgenomen. Onderwerpen die naar voren kwamen, waren een verbod op lachgas, ballonnen oplaten, rookverbod voor bossen, venten, bedelarij en festiviteiten door horecabedrijven en sportclubs. Het panel heeft inmiddels ruim 2500 deelnemers, onderverdeeld geografisch in de kern Bussum (51%), Naarden (30%), Muiden 10% en Muiderberg 8 %.  Qua leeftijd is 19% < 44 jaar, 19% < 54 jaar, 25% < 64 jaar, 26% < 74 jaar en 12 %> 74 jaar. Bij de onderzoeken is specifiek jeugd betrokken (buiten het panel om) door middel van persoonlijke uitnodigingen. Daarbij is uiteraard ook aandacht gevraagd voor lidmaatschap van het panel.  

Jeugd en democratie

We stimuleren dat meer jeugdigen zich interesseren voor de lokale maatschappelijke onderwerpen en politiek. Dat doen we onder andere met het spel Democracity. Met als doel te leren over het democratische besluitvormingsproces. De Vondelschool Bussum was in november 2019 als eerste aan de beurt. De leerlingen kwamen meer te weten over het werk van de gemeenteraad en mochten net als de raadsleden de (interruptie)microfoons in de raadszaal gebruiken. Zo maakten de kinderen op een interactieve manier kennis met democratische besluitvorming. Het college heeft alle scholen (primair onderwijs) uitgenodigd een bezoek te brengen aan het gemeentehuis en het spel te spelen in de raadszaal. De Hoeksteen uit Bussum brengt jaarlijks een bezoek aan de raadszaal van Gooise Meren voor een les over de gemeente en democratie. 

Democratische vernieuwing

Een belangrijke speler in het versterken van de democratische kwaliteit is de raad.  Samen met de klankbordgroep Burgerparticipatie is in 2019 een leerproces 'democratische vernieuwing' gestart rond de Slochterenlaan waarbij werd verkend welke positie de raad wil innemen in de startfase en hoe kaders tot stand moeten komen. In 2020 krijgt dit een vervolg.

Ervaringen participatietraject

In het afgelopen jaar hebben er veel participatietrajecten gelopen. Denk aan Crailo, de nieuwe APV, Stationsgebied Naarden-Bussum, Kustvisie Gooise Meren .... Met als doel te leren van de ervaringen die we hebben met participatietrajecten, heeft in 2019 een evaluatie plaatsgevonden rondom de invulling van de locatie voormalig Stadskantoor Naarden. Dit project is in samenspraak met de Klankbordgroep Burgerparticipatie gekozen. De rapportage is ook met deze klankbordgroep besproken. 

Vitale wijken

In 2019 is een koers opgestart om samen met bewonersplatforms te komen tot een vernieuwend samenspel vanwege allerlei nieuwe vormen van actief wijkbewonerschap. De focus ligt op het verder laten bloeien van wijken en buurten, zodanig dat actieve bewoners zich gemotiveerd blijven voelen. Dit kompas wordt in 2020 verder uitgewerkt. 

Lokaal overleg

In Bussum, Naarden en Muiden/Muiderberg vond er maandelijks een integraal lokaal overleg plaats met de politie, sociale partners, wijkbrandweer en gemeente. In dit overleg wordt de problematiek in de wijk besproken, hierdoor weten de partners wat er speelt in de wijk en wat er aan de problematiek gedaan kan worden. 

Opgavegericht werken

De gesprekken in de Oostereng en Keverdijk gaven ons een eerste beeld van de opgaven in een buurt of wijk. Het vormt een mooie basis om te komen tot een wijkontwikkelplan waarbij zowel de behoeften van bewoners e.a. als het huidig gemeentelijk beleid samenkomen. Het wijkontwikkelplan is een plan met een visie op de ontwikkeling van de wijk (wijkvisie), de te bereiken doelen (wijkplan) en een uitwerking van deze doelen in projecten (wijkagenda). Het wijkontwikkelplan geeft een gedeelde focus waardoor er een betere afstemming plaatsvindt tussen de gemeentelijke dienstverlening en de behoeften van de wijk. 

Pilot Thuis in Westereng

We bouwden in 2019 voort op inzichten die we eerder in de Westereng hebben opgedaan.  Met de pilot Thuis in de Westereng in 2018 organiseerden wij ons dichter bij de bewoners en ontdekten we gezamenlijk kansen en uitdagingen.  Dit leidde onder meer tot meerdere Westereng-avonden georganiseerd door bewoners, nieuwe contacten en een Facebookpagina. Het werken aan vitale wijken vraagt van alle partijen om op onderzoek te gaan naar wat er leeft, waar er kennis ligt en waar kansen liggen. Onderzoekend bouwen hebben we in 2019 toegepast in de Oostereng en Keverdijk. 

Wijkwethouder

Op basis van de evaluatie van het wijkwethouderschap is de rol van de wijkwethouder versterkt. Zo zijn er infographics gemaakt die een visualisatie zijn van de betekenis van het wijkwethouderschap van een wijk. Deze infographics zijn ook gedeeld met de wijken. De wijkwethouder is als het bestuurlijke 'oog en oor' zichtbaar en aanspreekbaar in de wijk.  Zo hebben wijkwethouders regelmatig gesprekken gevoerd. In ieder geval als er zaken spelen dan wel op verzoek. De wijkwethouders zijn aanwezig geweest bij de ALV's van de verschillende bewonersplatforms, maar ook bij themabijeenkomsten in de wijk. Zo zijn er ook fietstochten, wijklunches en wandelingen georganiseerd. Daarnaast zijn de wijkwethouders ook bij evenementen in de wijk aanwezig geweest, zoals de jaarmarkt, het Samen Soepen, de verschillende Sinterklaasintochten en gesprekken in de bibliotheek.   

Initiatieven

De initiatieventafel is in 2019 een aantal weken achtereen zichtbaar aanwezig geweest in de bibliotheek. Dit bleek echter niet de juiste plek te zijn om in gesprek te gaan over initiatieven. Ook sloot de initiatieventafel aan op activiteiten van anderen, bijvoorbeeld het Initiatievencafé of de Nieuwjaarsreceptie, Wereldbarbeque.  In 2019 zijn 15 initiatieven met ondersteuning van de initiatieventafel tot uitvoering gekomen, zoals Wereldlichtjesdag, Samen Soepen, De Smaak van Syrië, Samen Doen in de Kazerne en de Buurtcamping.  Daarnaast zijn er zo'n 20 ideeën binnengekomen die op weg zijn geholpen via de initiatieventafel.    

Voor de financiering van inwonersinitiatieven zijn in 2019 enkele criteria opgesteld, die worden toegepast rondom het leefbaarheidsbudget dat voor het jaar 2020 in de begroting is opgenomen.

Right to Challenge / Right to Bid

Voor het Right to Challenge oftewel het "Recht om Uit te dagen’  is in 2019 de basis gelegd binnen de organisatie. Er is een kernteam geformeerd met als opdracht te onderzoeken of en welke "spelregels" gelden voor een challenge. In de eerste week van de leefomgeving (februari 2020) wordt dit organisatiebreed besproken. In de tweede week van de leefomgeving (mei 2020) zal het gesprek ook met inwoners plaatsvinden. Het uitdaagrecht gaat neergelegd worden in de gemeentewet, waarna door de VNG een inspraak- en participatieverordening wordt opgesteld. Uiteraard zal die verordening eind 2020 of in het eerste kwartaal van 2021 in de raad worden gebracht.  

Initiatieven platform

Het afgelopen jaar hebben we ons verdiept in het ontwikkelen van een digitaal initiatievenplatform. Een aantal leveranciers heeft zich gepresenteerd. Onder ongeveer tachtig initiatiefnemers, die bekend zijn via de initiatieventafel, is een vragenlijst uitgezet over het online platform voor initiatieven.  Ook vonden met een aantal initiatiefnemers aparte gesprekken plaats.  De uitkomsten gaven aanleiding om te besluiten niet tot de realisatie van een digitaal platform over te gaan. De argumenten hiervoor zijn dat het ontbrak aan een behoefte aan een dergelijk platform, het veel meer een platform zou moeten zijn van de wijk en een statisch platform geen toegevoegde waarde zou hebben. Er wordt nu gekeken of het mogelijk is een kaart met initiatieven te ontwikkelen gekoppeld aan de website van de gemeente en/of een bewonersplatform. 

Doorontwikkeling inwonersorganisaties

We blijven ondersteuning bieden bij de doorontwikkeling van de buurtplatforms, Stadsraad en Dorpsraad. Binnen de kern Bussum zijn meerdere buurtpreventieverenigingen actief. In 2019 is een Kompas ontwikkeld om de samenwerking met bewonersplatforms vorm en inhoud te geven. Dit Kompas is besproken met de platforms. Begin 2020 wordt dit kompas verder ontwikkeld. 

Buurtpreventieverenigingen zijn er om de veiligheid en leefbaarheid in de wijk te vergroten. Met een aantal buurtpreventievereniging zijn verkennende gesprekken gevoerd om zich door te ontwikkelen naar een bewonersplatform. Die doorontwikkeling is ondersteund. Dat heeft in 2019 geleid tot de oprichting van het eerste bewonersplatform in Bussum, genaamd Bredius. Met het Spiegel hebben gesprekken plaatsgevonden, maar dat heeft nog niet geleid tot de oprichting van een bewonersplatform. 

We willen dat alle inwoners kunnen deelnemen aan de samenleving. Elk mens moet kunnen leren, wonen, werken, sporten, deelnemen aan activiteiten, vrienden maken en houden. De gemeente kan de inclusieve samenleving niet alleen realiseren. Dat lukt alleen sámen met alle inwoners, ondernemers en maatschappelijk partners. 

Programma Inclusie

In 2019 zijn de volgende activiteiten voor het programma Inclusie uitgevoerd:

• Er is een aantal campagnes uitgevoerd, namelijk personen met verward gedrag, Houd de lijn vrij! en Orange the World. Ook zijn 22 artikelen geplaatst op de gemeentepagina en in de huis-aan-huis bladen. Verder zijn zes inspiratiebijeenkomsten voor professionals, vrijwilligers en (ervaringsdeskundige) inwoners geweest. Onder andere over toegankelijke evenementen, uitsluiting door armoede en meedoen met een psychische kwetsbaarheid. Het aantal deelnemers aan deze bijeenkomsten varieerde van 30 tot 90 personen per bijeenkomst.  Tot slot voldoet de gemeentelijke website aan de actuele richtlijnen voor toegankelijkheid en is geschreven in toegankelijke taal.
• Ervaringsdeskundigen van het GGZ-netwerk, van de LFB (ervaringsdeskundigen met een verstandelijke beperking) en van het Platform Gooise Meren Toegankelijk zijn actief geweest bij verschillende bijeenkomsten, in campagnes en projecten. Het Platform Gooise Meren Toegankelijk is uitgebreid en versterkt.
• Als koplopergemeente VN-verdrag Handicap hebben we een bijdrage geleverd aan verschillende publicaties van de VNG, het ministerie van Binnenlandse Zaken en aan het internetplatform van koplopergemeenten. Medewerkers van de gemeenten Hilversum, Zoetermeer en Arnhem hebben een beroep gedaan op onze gemeente om te leren van de ervaringen. Gooise Meren heeft samen met de VNG in onze gemeente een koplopersbijeenkomst VN-verdrag Handicap georganiseerd.
  Het thema van deze landelijke bijeenkomst was bewustwording en bejegening. Ruim 60 deelnemers uit 35 gemeenten waren aanwezig en hebben hun ervaringen gedeeld.
• Een speerpunt uit het Inclusieprogramma is de inclusieve gemeentelijke organisatie. Er is een intern gemeentelijke netwerk gestart, er zijn twee inspiratiesessies georganiseerd en workshops over eenvoudig Nederlands, laaggeletterdheid, bejegening van mensen met dementie en bejegening van mensen met een licht verstandelijke beperking. 
  Er is een nulmeting toegankelijke dienstverlening Burgerzaken en KCC verricht met ervaringsdeskundige inwoners.
• In het winkelgebied Centrum Bussum is bij 49 ondernemers een pilot uitgevoerd door Ongehinderd/MKB-Nederland. Deze locaties zijn twee keer bezocht en door ervaringsdeskundigen getest op toegankelijkheid. Hiervan is een rapportage opgeleverd. De resultaten worden begin 2020 gepresenteerd.
• Op het gebied van Vrije Tijd is er een nieuwe subsidieregeling gepubliceerd om inclusief sportaanbod te bevorderen. Dit heeft drie nieuwe initiatieven opgeleverd: rolstoel hockey, volleybal met nieuwe Nederlanders, en tennis en sport en spel activiteiten voor eenzamere 65-plussers. Er is een succesvolle participatiebijeenkomst geweest voor de renovatie van de speelplek bij de Kazerne in Muiden. Tijdens de Week van de Toegankelijkheid zijn verschillende activiteiten georganiseerd.

Activiteiten gericht op het versterken van een inclusieve arbeidsmarkt zijn terug te vinden in programma 6. 

Digitalisering papieren archieven burgerzaken

De digitalisering van de papieren archieven heeft in 2019 niet plaatsgevonden. De reden hiervoor is dat de Burgerzaken applicatie (I-burgerzaken) opnieuw aanbesteed moet worden. Na de voorbereidingen voor de aanbesteding in 2019, wordt in januari 2020 de aanbesteding aan de markt aangeboden. Na de gunning, medio 2020, wordt gestart met de digitalisering van de papieren archieven. De besparing op capaciteit bij Burgerzaken en DIV (Documentaire informatievoorziening) zal ook pas gelden nadat de archieven gedigitaliseerd en geïmplementeerd zijn in het zaaksysteem.  

Digitale producten

Sinds 2019 is het mogelijk om je verhuisaangifte, voorgenomen huwelijk/ partnerschap digitaal door te geven. Daarnaast kunnen inwoners vanaf thuis hun aanvraag voor een reisdocument, rijbewijs of geboorteaangifte al digitaal klaarzetten/ voorbereiden. 

In het najaar van 2019 zijn alle Burgerzaken balies voorzien van scanners waarmee ID documenten wereldwijd worden gecontroleerd op echtheid. Dit ondersteunt de baliemedewerkers bij het vaststellen van de identiteit van inwoners en voorkomt mogelijke identiteitsfraude. Daarnaast worden de persoonsgegevens na het scannen van het ID bewijs automatisch overgenomen in de Burgerzaken applicatie, waardoor het proces versneld wordt en ook het risico op schrijffouten wordt gereduceerd. In 2020 wordt het mogelijk om digitaal overlijdensaangifte te doen.     

Klantvolgsysteem

In 2019 zijn we begonnen met het ontwerp van de brede frontoffice, dat in 2020 zijn beslag zal krijgen. De keuze voor ondersteunende systemen is volgend op het procesontwerp en vindt in 2020 plaats. 

Bevolkingsgroepen die niet digitaal (kunnen) werken

Ook minder digitaal vaardige inwoners moeten diensten van de gemeente kunnen afnemen. De eerste gedachte was om een afzonderlijk serviceloket in te richten. Omdat diensten nu ook nog niet-digitaal aangeboden kunnen worden, is er op dit moment nog geen noodzaak. Bij toenemende digitalisering zal de behoefte aan service echter kunnen toenemen.  Op welke wijze de gemeente daarbij het beste kan ondersteunen zal, in afstemming met het programma Inclusie, vorm worden gegeven bij de inrichting van de frontoffice. 

Bestuurlijke stukken voormalige gemeenten 

Besloten is de digitale archieven op de websites van de voormalige gemeenten niet toegankelijk te maken.  Uit onderzoek blijkt dat er geen verzoeken van inwoners zijn om informatie van de voormalige websites.

Fusie Archiefdienst

In het Gooi en de Vechtstreek zijn in de loop der jaren twee archiefdiensten ontstaan. 

1. Het Streekarchief Gooi en Vechtstreek in Hilversum; voor de archieven van de gemeente Hilversum en die van Blaricum, Laren, Wijdemeren en van de regionale overheden. 
2. Het Gemeentearchief Gooise Meren en Huizen in Naarden; voor archieven van de gemeente Gooise Meren en Huizen. 

De colleges van burgemeester en wethouders van Gooise Meren en Hilversum hebben in 2017 besloten onderzoek te doen naar een voorgenomen fusie van de Archiefdiensten van Gooise Meren & Huizen en Hilversum. De verwachting was dat begin 2019 definitieve besluitvorming plaats zou vinden over de fusie van de archiefdiensten.  De voorbereiding op de bestuurlijke besluitvorming kost helaas veel meer tijd dan geraamd. De verwachting is dat de bestuurlijk besluitvorming in 2020 wordt afgerond.

Bij de rechtsvoorgangers van Gooise Meren zijn achterstanden ontstaan in de digitalisering van de archieven. We willen de archieven toegankelijk maken voor de inwoners.  Het lopende onderzoek naar de fusie van het gemeentearchief met de archiefdienst van Hilversum maakt voorstellen voor structurele aanpassingen in de archiefbegroting 2019 niet mogelijk. We hopen op een spoedige besluitvorming ten aanzien van de fusie, waardoor er meer ruimte komt voor digitalisering.

In 2019 zijn we verder gegaan met het programma Dienstverlening en zijn diverse incidentele verbeteringen aangebracht.  Bijvoorbeeld op knelpunten of verbeterkansen binnen de website, de interne kennisbank, het telefoonsysteem, de monitoring van contactkanalen en diverse processen zoals belastingen, parkeervergunningen en startersleningen.  In 2019 is het programma ook structureel van karakter geworden, waarbij besloten is de verbetering van de dienstverlening meer planmatig en vanuit een breder organisatieperspectief in te richten, waaronder de verbreding van de frontoffice.

We willen bezwaren van inwoners oplossen zonder dat een juridisch traject nodig is. Hier is een nieuwe werkwijze voor ingevoerd met als uitgangspunten te investeren in premediation en de kennisdeskundigheid van de vakafdeling te verhogen. Besluitvorming door het college van B&W heeft hier inmiddels over plaatsgevonden en de nieuwe werkwijze is geïmplementeerd op de betrokken afdelingen. 

We willen door middel van monitoring beoordelen of we onze doelen realiseren. Door dit te organiseren geven we afdelingen / beleidsmedewerkers de middelen in handen om prestaties te verbeteren. In het College-uitvoeringsprogramma staat op diverse plekken dat sturing en monitoring worden opgepakt. Dit past bij het streven van de gemeente om resultaten van inspanningen zichtbaar en toetsbaar te maken. We hebben onder meer een proef gedaan met het programma I-grip. Daarmee worden op systematische wijze de doelen van de gemeente vertaald naar indicatoren, die gekoppeld worden aan metingen. Met I-grip wordt de kwaliteit van dit proces doorgelicht en met name bezien of de datakwaliteit op orde is.  Met I-grip is gekeken naar doelen, indicatoren en data en is werk gemaakt het verbeteren van de datakwaliteit, waardoor we een reëel beeld kunnen vormen de effecten van onze inspanning bij onder meer het toeleiden naar werk.  

We hebben in 2019 input geleverd voor de nieuwe Regionale Samenwerkingsagenda. We hebben ervoor geijverd om de ontwikkeling van de governance los te koppelen van het bepalen van de speerpunten van samenwerking in Regioverband.  Dit heeft er toe geleid dat dit twee separate sporen zijn geworden. Gooise Meren heeft het ontwikkelen van een regionale Omgevingsvisie als een centraal speerpunt voor samenwerking naar voren geschoven. Met betrekking tot de governance wordt ingezet op een zorgvuldig proces, dat zich richt op het oplossen van ervaren knelpunten. De Regionale Samenwerkingsagenda 2019 - 2022 is door de raden vastgesteld en richt zich op vijf speerpunten: bereikbaarheid, duurzaamheid, wonen - werken, sociaal domein en een regionale omgevingsvisie. De governance discussie is in 2019 voorbereid.  

Goois Meren is samen met Wijdemeren trekker van het RSA speerpunt Regionale Omgevingsvisie.  Gooise Meren is voorzitter van het portefeuillehoudersoverleg Ruimte en Mobiliteit en vertegenwoordigt de regio vanuit deze hoedanigheid in het MRA platform Ruimte én in de Regiegroep van de MRA. 

In 2019 is de samenwerking en de effectiviteit van de MRA geëvalueerd, onder meer door gesprekken met de participanten te voeren.  De gemeenten in onze regio hebben besloten als één regio deel te nemen aan de MRA en stemmen de inbreng in de MRA af. De samenwerkende gemeenten in de regio Gooi en Vechtstreek hebben aangegeven dat de MRA in de eerste plaats een bestuurlijk netwerk is en dat institutionalisering niet wenselijk is oftewel dat taken van de bevoegde organen zoals gemeente of provincie bij de MRA komen te liggen.  Ook is gewezen op het belang van zicht houden op de samenhang tussen wonen, werken en mobiliteit.  Gooise Meren maakt zich samen met de partnergemeenten in Gooi en Vecht binnen de MRA hard voor toetreding van de Regio Gooi en Vechtstreek tot het platform Mobiliteit.

In 2019 is de MRA Agenda 2.0 opgesteld. Hiervoor hebben de regiogemeenten gezamenlijk input geleverd.  Er is gepleit voor een meer prominente positie van landschap in de agenda en voor een inzet op een evenwichtige verdeling van wonen, werk en onderwijs in de MRA.  Begin 2020 wordt de definitieve agenda vastgesteld. De gemeenten in de regio hebben bepaald op welke dossiers zij een trekkersrol willen vervullen en hebben dit bij de MRA kenbaar gemaakt. 

Na aanleiding van het advies uit het rapport 'Grip op samenwerking' van de Rekenkamer heeft het college samen met een klankbordgroep uit de raad gewerkt  aan een nota verbonden partijen, inclusief toetsingskader. Een afwegingskader moet de raad in staat stellen meer zelfbewust samenwerkingsverbanden aan te gaan én toezicht te houden op verbonden partijen. Een en ander zal in 2020 ter besluitvorming aan de raad worden voorgelegd.