Uitvoering actieplan Circulair Inkopen en Opdrachtgeverschap
Het actieplan richt zich op de drie pijlers Organisatie op orde, Meten en Draagvlak en communicatie.

Voor meer Organisatie op orde is de monitor op afdelingsniveau gepresenteerd aan contractmanagers. Dit leidde tot een goed gesprek over wat we nu meten, waarom we dit doen en hoe het contractmanagement beter kan focussen op de gemaakte circulaire afspraken. Het tweede half jaar heeft dit gelijk geleid tot een aantal mooie resultaten die bij Circulair Opdrachtgeverschap hieronder gedeeld worden.

In 2022 zijn we deelnemer geworden van de landelijke Community of Practice Meten en Monitoren. Elke maand puzzelen we met collega's uit het land (ook vanuit het Rijk) op de manieren waarop je kan monitoren. Thema's zijn breder dan circulariteit. De sessies over  Ketenverantwoordelijkheid/Internationale Sociale Voorwaarden en Milieu en biodiversiteit leidde tot vragen maar ook tot oplossingen om  hier goed op te kunnen monitoren. De monitor over biodiversiteit gaan we uitproberen bij de eerstvolgende monitor over circulariteit. Ons MRA-voornemen was om in 2022 al meer op effecten te kunnen meten en monitoren. Dat lukt ons bij een enkele aanbesteding. Zo hebben we bij de aanbesteding van onderhoud asfalt de Milieukostenindicator (MKI) gebruikt. Dit heeft geleid tot de volgende (deel-)resultaten in de aanbesteding. De winnende inschrijver had ook met de laagste prijs ingeschreven waardoor de milieuwinst dus niet meer gekost heeft. De contractmanager ziet erop toe dat de resultaten per gerealiseerd deelproject worden gemonitord. 

Circulair resultaat aanbesteding asfalt met MKI

Voor meer Draagvlak rondom circulaire inkoop zijn in november 3 projecten genomineerd voor de Lokale Koopwijsprijs. Het wagenparkbeheer en lease-auto's heeft de prijs gewonnen en gaat in 2023 een Vitual Reality-Overview workshop volgen bij de Groene Afslag.  De prijswinnaars van 2021 hebben deze gevolgd en waren heel enthousiast én geïnspireerd. Op het gebied van communicatie hebben we gedeeld dat we de op één na duurzaamste middelgrote gemeente zijn volgens Bouwend Nederland.
https://www.bouwendnederland.nl/actueel/nieuws/29401/de-25-duurzaamste-publieke-aanbesteders-boeken-met-13-nieuwkomers-stevige-progressie

Kennis delen en ontwikkelen met samenwerkingspartners
De samenwerking met de MRA is door gegaan, maar minder intensief én daarmee helaas ook minder productief. In 2022 zijn er bijvoorbeeld geen inkoophandreikingen verschenen die het mogelijk maken om goede
en concrete stappen te zetten op dit onderwerp. Met een nieuwe regisseur zijn we het gesprek aan gegaan over dat er voorlopers zijn en organisaties die nog moeten starten. Beiden hebben verschillende netwerk- en kennisbehoeftes. We hopen dat we met deze interventie in 2023 meer kunnen profiteren van de bijeenkomsten.  In september hebben we samen met Haarlem onze kennis met MRA-deelnemers gedeeld over het verduurzamen van maatschappelijke vastgoed.  Bij de start van het project sporthal Bredius is een ambitiesessie uitgevoerd en dat bleek een goede houvast voor de circulaire ambities.  De opleiding van begeleiders voor ambitiesessies is helaas niet MRA-breed gerealiseerd. We gaan de opleiding daarom in 2023 zelf realiseren.

Van Zilver naar Goud in 2022  
Om te toetsen of Gooise Meren op de goede weg zit, wordt op verzoek van de stuurgroep nu jaarlijks gemonitord. In de meting over 2021 had de gemeente al de score 'Zilver' behaald. De gemeente heeft deze score in 2022 weten te verbeteren naar Goud (tussen de 50 en 79% circulair ingekocht) en daarmee heeft de gemeente het doel van 2022, namelijk 10% circulair inkopen en opdrachtgeverschap, ruimschoots gehaald. Heel positief is de toename van Circulair contractmanagement. De volgende stappen zijn 1) meer marktconsultaties uitvoeren waarbij aandacht is voor circulaire mogelijkheden en 2) op meer verschillende terreinen circulair inkopen en opdrachtgeven toepassen.  

Circulair Opdrachtgeverschap (selectie)

Opdracht Korte beschrijving van de daadwerkelijke verduurzaming door goed opdrachtgeverschap
I. Leveren bedrijfskleding  door
Mauritz & Zonen
Het contract voor de bedrijfskleding omvat een clausule waarbij Mauritz & zonen jaarlijks een voorstel voor het verbeteren van de duurzaamheid / circulariteit doet. Voor vorig jaar was het recyclen van de retour gekomen bedrijfskleding aan de orde en in het speciaal het vervangen van fleece door andere grondstoffen (die wel te recyclen zijn, fleece is dit niet). Voor dit jaar volgt er een nieuwe afspraak
II. Plaagdierbestrijding door    Plaagdierbestrijding Het Gooi Bij de inzet van plaagdierbestrijding wordt op ons initiatief gebruik gemaakt van hergebruikte materialen, denk aan lokdozen, klemmen e.d. In de overeenkomst is afgesproken om dit single-use te doen, maar na overleg is de ondernemer dit gaan doorvoeren en worden de ingezette materialen gereinigd en hergebruikt.
III. Levering en keuring hand-gereedschappen door
Tuinmachines Eemnes
Bij de keuring en reparatie van handgereedschappen wordt er gekeken naar het refurbishen van te vervangen onderdelen (let wel, alleen als dit 100% veilig kan). Daarnaast worden te vervangen gereedschappen steeds meer elektrisch ingekocht. Dit kan i.v.m. vermogen en specifieke werkzaamheden niet altijd maar we zien dat dat wel steeds vaker kan. De ondernemer denkt goed mee met het verduurzamen van ons handgereedschap. De realisatie van het eerste circulaire inkoopproject van de gemeente gaat zo helemaal naar wens.

Circulaire inkoopprojecten 

Project Korte beschrijving van het circulaire inkoopresultaat
A. Bomen en vakbeplanting 

In de aanbesteding is gevraagd naar de rol van duurzaamheid in kweek- en leveringsproces en bedrijfsvoering. Conform het programma van eisen worden alleen bomen en vakbeplanting ingekocht die gekweekt zijn onder Milieukeur. Resultaat van de aanbesteding is dat we nu bij Boot & Dart  Boomkwekerijen bomen afnemen waarbij biologische teeltbenadering het uitgangspunt is (biologische middelen en biologische bestrijding). Verder maakt hij gebruik van natuurlijk materiaal als verpakkingsmateriaal, elektrisch materieel en personentransport.

B. Openbare verlichting  De raamovereenkomst ziet toe op de vervangingen van lampen, armaturen en masten voor de openbare verlichting. Van Gelder, de aannemer die de aanbesteding heeft gewonnen, wil zelf in 2030 volledig klimaatneutraal en circulair werken in 2030. In Gooise Meren zet Van Gelder in op verLEDting, levensduurverlenging van armaturen en masten, modulaire armaturen die per onderdeel te vervangen zijn, en hergebruik van materialen en onderdelen in andere producten.
C. Onderhoud asfaltverharding

Voor de aanbesteding is een bestek opgesteld, waarbij de mogelijke asfaltlagen in zijn opgenomen. Inschrijvende aannemers hebben als onderdeel van de gunning aangegeven welke asfaltmengsels (materiaal) zij voor die asfaltlagen in willen zetten, en welke milieukosten deze mengsels hebben. Het type asfaltwals en de transportafstand worden ook meegenomen in de milieukosten. Hoe lager de milieukosten, hoe groter het voordeel in de gunning. Behalve deze milieukosten waren ook een plan van aanpak en (verrreken)prijzen onderdeel van het gunningsmodel. De uiteindelijke winnaar van de aanbesteding, Wegenbouwer De Rooij en Zonen, heeft aangegeven ten opzichte van de referentieberekening ongeveer 200 ton minder CO2 uit te stoten bij het asfaltonderhoud. De referentieberekening is gebaseerd op de verwachte hoeveelheden asfalt in één jaar.

D. Wegmarkering

 Samen met de andere regiogemeenten Hilversum, Wijdemeren, BEL en Huizen is een aanbesteding uitgevoerd voor een raamovereenkomst onderhoud wegmarkeringen. In de werkomschrijving is geen specifiek materiaal voorgeschreven. Van Velsen, die de aanbesteding heeft gewonnen, maakt gebruik van een en biobased thermoplast (het materiaal waar de strepen en figuren op de weg mee worden gemaakt) waarbij i.p.v. kunststof gebruik wordt gemaakt van een natuurlijke hars. Daarnaast verzamelt en hergebruikt hij verwijderde wegmarkering en maakt daar nieuwe van.

E. Diverse projecten buitenruimte

Voor de vier aanbestedingen Extensief maaien en exotenbestrijding, Herinrichting Vlietlaan, inspectie en reiniging rioolgemalen en Onderhoud sportvelden is in de gunning gevraagd om de uitstoot van CO2 en NOx te minimaliseren. Dit resulteert erin dat aannemers materieel inzetten met duurzamere brandstof als HVO-100 en elektrisch handgereedschap en in een enkel geval waterstof.

F. Herinrichting Eikenlaan Muiderberg (Genomineerde GM- KoopwijsPrijs)

Met dit project zijn op drie duurzaamheids-aspecten resultaten behaald. Met dit project is tegelijk voor de lange termijn goed ingespeeld op de opgaven in het kader van klimaatadaptatie en is de Eikenlaan duurzaam voorbereid op de toekomst, op een wijze die goed aansluit op de gebiedseigen kansen die Muiderberg biedt voor duurzame oplossingen.

1. Circulair inkopen / duurzaam hergebruik van materialen:
a. Al het asfalt is vervangen door gebakken klinkers;
b. Hergebruik (100%) van vrijgekomen gebakken klinkers;
c. Toepassen van Biobound tegels – tegels met een veel lagere CO2-footprint;
d. Hergebruik van vrijkomend hout van gekapte bomen in straatmeubilair.

2. Afkoppelen hemelwater (HWA) van de vuilwaterriolering:
a. 100% van de HWA in de openbare ruimte is afgekoppeld;
b. Van 88% van de particuliere woningen is de voorzijde van het dakoppervlak afgekoppeld.
Het afgekoppelde hemelwater voert nu af op sloten binnen het gebied of infiltreert via de greppel rond de dorpsweide.

3. Aanleg warmtenet o.b.v. aquathermie (pilot t.b.v. de Energietransitie):
In combinatie met de herinrichting van de Eikenlaan is een warmtenet onder de weg aangelegd. 81% van de woningeigenaren heeft in combinatie met het afkoppelen van het HWA in de particuliere tuin ook de huisaansluitingen voor het warmtenet laten aanleggen tot aan de gevel van de woning.

G. Realiseren zonne- en geluidswal van aarde bij Naarderbos

Ter hoogte van het Naarderbos wordt een geluidswerende aardenwal gerealiseerd voor de bewoners (10 meter hoog met een lengte van circa 1.000 meter). Gekozen is voor een aardenwal in plaats van geluidsschermen. Het gebruik van natuurlijke materialen (zand en aarde in plaats van ijzer, plastic en glas) geeft het een meer natuurlijke uitstraling en maakt het geschikt voor “natuur langs de snelweg”, met begroeiing en begrazing. De grond wordt verkregen via de Grondbalans. Aan de huizenkant wordt de wal beplant met struiken, bomen, gras en een wandelpad, aan de wegkant is het gras en komt er t.z.t. een zonnewal op. 

H. Woningbouw Bredius (Genomineerde GM- KoopwijsPrijs) Na een  aanbesteding is Slokker Vastgoed gekozen als partij om de 90 duurzame, houten woningen te gaan realiseren. Een groot deel van deze woningen is bestemd voor sociale verhuur. Slokker doet dit in samenwerking met woningcorporaties Het Gooi en Omstreken en Dudok Wonen. De verwachting is dat in 2025 het totale plan klaar is. Het plan De Wandeling is geselecteerd door de gemeente vanwege ‘de excellente uitwerking van het thema sociale cohesie, alsmede de prachtige uitwerking van de circulaire architectuur’, volgens de verantwoordelijk wethouder.  Het plan is niet alleen circulair, maar scoort ook goed op natuur-inclusief bouwen. Met aantrekkelijke wandelrondjes in de buurt en naar het centrum, deels langs een nieuwe vijver, vormen  de gebouwen en de buitenruimte samen een biotoop, voor soorten die in de stad voorkomen, waar je als bewoner onderdeel van bent.  Zie ook het persbericht op https://www.gooieneemlander.nl/cnt/dmf20220706_45635738?utm_source=google&utm_medium=organic
I. Tijdelijke kinderopvang in voormalig schoolgebouw Met Zonnebloei is een tijdelijke huurovereenkomst gesloten om voor 3 jaar kinderopvang te verzorgen in de voormalige school PC Hooft in Muiden. Zonnebloei heeft een focus op ontwikkeling van kinderen in de natuur en gaat in overleg met lokale partijen hier in Muiden kinderopvang op aanbieden. Het project is circulair door het hergebruik van het pand met minimale aanpassingen, terwijl pand en gebied de komende jaren wordt ontwikkeld (de uitkomst hiervan is niet bekend).
J. Wagenparkbeheer en lease-auto's (Winnaar GM- KoopwijsPrijs)

Gemeente Gooise Meren heeft personenauto’s nodig voor een deel van de dienstverlening. Met deze aanbesteding heeft de gemeente een betrouwbare partij (Volkswagen Pon Financial Services B.V.) gecontracteerd voor het leveren, leasen en beheren van circa de helft van het wagenpark. Bij de aanbesteding is de ondernemer uitgedaagd op het vlak van verduurzaming van het wagenpark. Dit is verwerkt in beide kwalitatieve gunningscriteria die substantieel meewogen om te komen tot de beste prijs-kwaliteit. De gemeente Gooise Meren realiseert met deze aanbesteding dat ze per 1-1-2026 voldoet aan de Wet Milieubeheer met de bijbehorende Regeling bevordering schone wegvoertuigen. 40% van ons wagenpark én die van organisaties die grotendeels door ons gefinancierd worden, moet emissieloos zijn. Bij de eerste 10 bestellingen die we nu geplaatst hebben is al 30% emissieloos. 

Om makkelijk door parken en plantsoenen te kunnen rijden hebben we twee nieuwe 100% elektrische pick-up werktuigen aangekocht, één voor de begraafplaatsen en een voor gebied 2 (Bussum) . De wagens zijn door Goupil smaller gebouwd dan normale auto's.

K. Sanitaire voorzieningen   Elis Nederland B.V. gaat voor maximaal 8 jaar sanitaire voorzieningen in 9 gemeentelijke gebouwen leveren in nauw overleg met onze facilitaire collega’s. In zowel de eisen, de overeenkomst en in het gunningsmodel is specifieke belangstelling gegeven aan circulariteit. Dit uit zich onder meer in de gebruikte materialen, de reparatie mogelijkheden en het simpele gegeven dat de looptijd van de overeenkomst sterk is uitgebreid en dat dus na 4 jaar er geen apparatenwisseling is, maar dat de apparaten nog 4 jaar langer worden gebruikt.
L. Postdiensten Het halen, brengen en bezorgen van poststukken en pakketten wordt verzorgd door één leverancier. CO2 wordt hierbij grotendeels uitgestoten door het transport, maar ook door de inzet van postzakken, rolwagens en verpakkingsmateriaal. In de aanbesteding heeft PostNL aangegeven te werken met elektrische voertuigen en fietsen, en als dat niet lukt met voertuigen op biogas en HVO-100. Materiaal wordt gerepareerd en hergebruikt.
M. Digitaliseren formulieren De Moreapp gebruiken wij om formulieren te digitaliseren en daarmee (veel) minder papier te gebruiken. We hebben nu digitale formulieren voor werkplek inspecties (i.k.v. veilig werken), piket meldingen en het tijdschrijven. Komend jaar gaan we dit toepassen op andere processen waaronder de inzet van gladheidsbestrijding. Los van de afname van gebruik van papier plant More-App 50 bomen per maand vanuit onze account.
N. Bloemen De boeketten die de gemeente uitreikt bij bijvoorbeeld huwelijksjubilea, voor nieuwe medewerkers, maar ook het boeket bij de receptie en de rouwkransen worden ondergebracht bij één bloemist. We hebben binnen onze regio gezocht naar bloemisten die gecertificeerd zijn of willen worden als duurzame bloemist. Power flower, die de aanbesteding gewonnen heeft, is al aardig op weg met duurzaamheid en biologische bloemen, en zal zich in het eerste jaar ook laten certificeren.