1.1. Samen werken aan een duurzaam, sociaal, veilig en vitaal Gooise Meren
We werken aan een groene en gezonde gemeente, waar je fijn kunt wonen, werken, ondernemen en recreëren én waarin iedereen mee kan doen. Dat doen we samen met inwoners, ondernemers en andere partners uit de samenleving. We zoeken de inwoners van Gooise Meren op om samen met hen de buitenruimte te vergroenen. We ondersteunen kwetsbare inwoners en proberen hun kansen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs te vergroten. We willen dat Gooise Meren een veilige thuisbasis is. En we maken werk van het vitaal houden van de kernen voor behoud van kwaliteit en leefbaarheid. Dit draagt bij aan een duurzaam, sociaal, veilig en vitaal Gooise Meren, met name voor en met inwoners, want daar gaat het om. Samen investeren in Gooise Meren blijft het komende jaar belangrijk.
Uitvoering
Het accent in 2020 ligt op uitvoering van de ambities uit het coalitieakkoord en de vertaling daarvan in het College-uitvoeringsprogramma. De komende tijd vraagt focus van het college en de gemeenteraad. We maken af waar we mee bezig zijn, binnen de financiële mogelijkheden die er zijn.
Omgevingswet en Energietransitie
Twee majeure opgaven zullen in 2020 extra onze aandacht vragen. Een andere manier van werken bij het maken van plannen voor de fysieke leefomgeving is de essentie van de Omgevingswet. Daarin zet Gooise Meren volgend jaar enkele belangrijke stappen.
In 2050 moet alle energie in Gooise Meren duurzaam zijn opgewekt. Deze doelstelling bereiken we niet als we op de huidige manier doorgaan. Er moet een flinke schep bovenop de inspanningen die we nu al leveren om energie te besparen, duurzame energie te stimuleren en onze afhankelijkheid van fossiele energie te verminderen. Daarom werken we aan de Energietransitie - de overgang naar een volledig duurzame energiehuishouding.
Structureel sluitende begroting
De meerjarig sluitende Programmabegroting 2020-2023 biedt de financiële basis voor onze plannen. Hierin beschrijven we wat we in 2020 willen bereiken, wat dat mag kosten en hoe we dat gaan betalen. De lasten voor onze inwoners blijven gehandhaafd op het huidige niveau.
Opgaven 2020
‘Duurzaam, Sociaal, Veilig en Vitaal’: dit is niet alleen de titel van het coalitieakkoord 2018-2022; het is ook ons uitgangspunt voor de verdere ontwikkeling van Gooise Meren. Ze vormen de basis van het College-uitvoeringsprogramma 2018-2022, waarin onze doelen zijn geformuleerd en waarin we hebben aangegeven hoe we deze willen realiseren. De doelen en maatregelen zijn vertaald naar de Programmabegroting 2020-2023. De termen duurzaam, sociaal, veilig en vitaal staan niet los van elkaar maar vormen een elkaar versterkend geheel waarmee we de opgaven van Gooise Meren kunnen aanpakken.
1.1.1 Duurzaam
Duurzaam staat voor onze ambitie om als gemeente te handelen in lijn met de ambities die overheden tezamen hebben gesteld (Parijs, klimaatakkoord etc.). Deze ambities zijn verstrekkend en vragen niet alleen van de landelijke overheid een inspanning, maar ook van gemeenten, inwoners en ondernemers en het lokale netwerk waarin zij functioneren. We willen met inwoners en ondernemers samen werken aan duurzaamheidsdoelen. Bijvoorbeeld op het terrein van mobiliteit, inrichting van de ruimte, wonen, vastgoed en onderwijshuisvesting.
Energieneutrale gemeente. Gooise Meren wil in 2050 energieneutraal zijn. We werken samen met inwoners, ondernemers en instellingen aan een klimaatbestendig Gooise Meren. Een mooi voorbeeld van die samenwerking is het project Samen Sneller Duurzaam, een initiatief van een aantal inwoners, ondernemers en de gemeente om de krachten te bundelen. In co-creatie met de samenleving is een actieprogramma voor duurzaamheid opgesteld. Concrete doelen van ons beleid zijn onder meer: de realisatie van gasloze nieuwbouwwijken (Crailo), minder verstening, meer groen, een betere wateropvang, minder hittestress en een grote biodiversiteit in flora en fauna. Ook onze eigen organisatie lichten we door op duurzaamheid. Dan gaat het bijvoorbeeld om het verduurzamen van ons eigen vastgoed en om circulair inkopen. Daarnaast zetten we ons in voor de ontwikkeling van een regionale strategie voor de energietransitie. Ook is gewerkt aan een regionale visie voor de circulaire economie. Verder heeft Gooise Meren een revolving fund opgericht om het treffen van duurzaamheidsmaatregelen te kunnen faciliteren in financiële zin.
1.1.2 Sociaal
Sociaal duidt op de wijze waarop wij de lusten en lasten willen verdelen, kansen willen bieden aan onze inwoners en iedereen willen laten meedoen aan de samenleving.
Iedereen doet mee. Voor sommige inwoners is volop meedoen en deelnemen aan de samenleving en arbeidsmarkt niet vanzelfsprekend. Dat kan allerlei verschillende redenen hebben. Belemmeringen om mee te doen nemen we graag weg. Dat lukt niet met een paar simpele maatregelen. Daarom beschouwen wij de uitspraak “In Gooise Meren doet iedereen mee” nadrukkelijk als een opdracht aan het hele college. Om een voorbeeld te noemen: wij spannen ons extra in om in participatietrajecten iedereen te betrekken, ook inwoners die niet uit zichzelf naar het gemeentehuis komen om hun stem te laten horen.
Meedoen begint wat ons betreft in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Iedereen moet zijn of haar talenten en kwaliteiten ten volle kunnen ontwikkelen en (leren) benutten, op alle leeftijden. In Gooise Meren willen we dat alle kinderen daarvoor gelijke kansen krijgen. De basis hiervoor is een goede fysieke en mentale gezondheid en een veilige en stimulerende omgeving, zowel thuis als op school. Wij dragen hieraan bij met goede jeugdgezondheidszorg, goede voorschoolse voorzieningen, onderwijsgebouwen van deze tijd en goede samenwerking tussen alle partijen in de gemeente die hierin een rol spelen.
Zorg en ondersteuning. We spannen ons verder in om de zorg voor kwetsbare inwoners lokaal goed en zo dicht mogelijk bij huis te organiseren. De ondersteuning richten we op verbetering van iemands situatie, zodat behoefte aan hulp afneemt, iemand in het eigen inkomen kan voorzien, en kan meedoen aan de samenleving. Wanneer inwoners van Gooise Meren hulp nodig hebben, investeren we in preventie, informele zorg, algemene voorzieningen, vrijwilligerswerk en mantelzorg.
Onderwijs en kansen. We willen dat alle kinderen onderwijs volgen en zich kunnen ontwikkelen. Om achterstanden te voorkomen, formuleren we maatregelen gericht op vroeg- en voorschoolse educatie, ouderbetrokkenheid, preventie en vroegsignalering. Dit doen we samen met onze partners; kinderopvang, scholen, jeugdgezondheidszorg en welzijnsorganisaties.
Goede onderwijsgebouwen, die zoveel mogelijk aansluiten bij de eisen en wensen van de gebruikers in het onderwijs, zijn van wezenlijk belang voor goed onderwijs en goede leerprestaties. Om de projecten uit het vastgestelde Integraal Huisvestingsplan (met name nieuwbouw en renovaties) mogelijk te maken, is er tijdelijke huisvesting nodig.
Gezonde omgeving. We nemen preventieve maatregelen tegen alcoholmisbruik (Nix 18), overgewicht en roken (rookvrije generatie). Deze maatregelen sluiten niet alleen aan bij het nationale preventieakkoord van de rijksoverheid, maar ze passen ook naadloos in ons streven naar een gezonde samenleving. Het rookvrij maken van plekken waar kinderen zijn, draagt bij aan dit streven naar een gezonde gemeente.
Goed wonen. Als we ook in de toekomst sociaal en economisch succesvol willen zijn, dan zijn een evenwichtige en gevarieerde bevolkingssamenstelling belangrijke randvoorwaarden. Daarom zetten we ons in voor de beschikbaarheid van passende en betaalbare woonruimte voor alle inkomensgroepen en huishoudenstypen. Met name de lage- en middeninkomens hebben hier soms extra hulp bij nodig en die wordt dan ook geboden. Bijvoorbeeld door de inzet van de starterslening.
We streven naar voldoende woningen én een goede balans tussen alle segmenten (woonmilieus) van de woningvoorraad. Dat stimuleert ook dat mensen binnen de gemeente kunnen verhuizen en zo ruimte vrijmaken voor bijvoorbeeld starters. De algemene trend dat mensen langer zelfstandig blijven wonen, geldt ook voor verschillende categorieën kwetsbare inwoners. Het vinden van geschikte huisvesting voor deze mensen vraagt om maatwerk. Daartoe inventariseren we het aanbod en de behoefte aan plekken voor begeleid zelfstandig wonen. Er valt veel milieuwinst te halen op het gebied van verduurzaming van bestaande woningen. We zorgen ervoor dat toekomstige nieuwbouwwijken (Crailo) gasloos ontwikkeld kunnen worden.
1.1.3 Veilig
We vinden het belangrijk dat inwoners veilig zijn en zich ook veilig voelen. Daarbij zien we een relatie tussen leefbaarheid en veiligheid. Veiligheid is een basisvoorwaarde voor een goed en prettig leefklimaat. Leefbaarheid staat voor ons voor een veilige en gezonde omgeving.
Veiligheid. Voor de gemeente Gooise Meren blijft de fysieke en sociale veiligheid een belangrijke prioriteit voor een goed en prettig leefklimaat. We hebben daarbij oog voor het belang van zowel verlaging van de criminaliteit en overlast, als de verhoging van het veiligheidsgevoel van onze inwoners. Dit doen we door de sociale cohesie en betrokkenheid in de buurt te versterken, samen met de inwoners te kijken naar preventie en verbeteringen in de wijken en door samen met andere betrokken hulpdiensten, zoals de politie, te zorgen voor betere handhaving.
Leefbaarheid. Er zijn zorgen over de kwaliteit van de leefomgeving. Gooise Meren is een uitermate aantrekkelijk plek om te wonen en te leven. Ruim, groen, een hoog voorzieningenniveau en gunstige gelegen ten opzichte van Amsterdam, Utrecht, Amersfoort, Almere, waardoor werk, goede opleidingen en culturele voorzieningen binnen handbereik zijn. Toch zorgt de nabijheid en aantrekkelijkheid van deze steden voor een druk op de leefbaarheid. Verkeersdrukte op lokale wegen, snelwegen, maar ook het toenemende vliegverkeer boven onze gemeente, worden in toenemende mate als aantastingen van de leefbaarheid ervaren. We willen de komende jaren stappen zetten om de overlast die inwoners ervaren van geluid van wegen, spoor en vliegtuigen aan te pakken. Dat kunnen we niet op eigen kracht en willen we samen met onze inwoners en onze partners in de regio oppakken.
1.1.4 Vitaal
Vitaal staat voor de beweging die we willen maken met onze inwoners en organisaties. We juichen initiatieven van inwoners toe, bieden ondernemers de ruimte om te ondernemen en streven naar een bruisend cultureel leven. We treden op als een faciliterende en stimulerende overheid. We maken werk van het vitaal houden van onze kernen. Cultuur, sport, natuur, evenementen, attracties, recreatie, winkelen en uitgaan en bereikbaarheid bepalen in belangrijke mate die vitaliteit. Ze zijn belangrijk voor de inwoners van Gooise Meren.
Samen werken en verbinden. Gooise Meren heeft een enorm potentieel aan inwoners bezit, die willen werken aan de vitaliteit van hun buurt of wijk. Dit gebeurt al door wijkplatforms, stads- en dorpsraden, door vrijwillige inzet, en door inwoners en ondernemers met een breed scala aan initiatieven. Hier ligt nog wel een opgave. Aan initiatieven en plannen geen gebrek, maar aan continuïteit, opvolging en verbreding ontbreekt het nogal eens. Goede communicatie, organisatiekracht, voldoende middelen en vaak een gebrek aan tijd spelen hierbij een rol, en de samenwerking tussen inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisatie en gemeente. In het Coalitieakkoord is ‘samenwerken en verbinden’ de rode draad. Dit nu is precies wat we ambiëren ten aanzien van leefbaarheid: verbinden van initiatieven, verbinden van gemeente, inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. De initiatieventafel is daar een mooi voorbeeld van.
Cultuur. Cultuur verbindt, inspireert en ontspant. Qua culturele voorzieningen zijn we in Gooise Meren goed bedeeld (musea, theaters, filmhuis, toneel). De opgave is de samenwerking tussen culturele instellingen te bevorderen. Belangrijk is ook de kennismaking van kinderen met cultuur.
Cultureel erfgoed. Gooise Meren is een gemeente met zichtbare cultuurhistorische waarden, waaronder de rijksbeschermde stadsgezichten vesting Muiden en vesting Naarden en de rijksbeschermde dorpsgezichten Het Spiegel en Brediuskwartier in Bussum. Beide vestingen maken deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, die door ons land is voorgedragen voor de Werelderfgoedlijst van Unesco. Een voordracht die door de gemeente Gooise Meren van harte wordt ondersteund. De Werelderfgoed status bevestigt de internationale betekenis van dit unieke Nederlandse erfgoed. De gemeente draagt zorg voor circa 450 gebouwde beschermde monumenten. Deze zijn aangewezen door het rijk, de provincie of de gemeente zelf. Dit cultureel bezit draagt bij aan de kwaliteit van leven in Gooise Meren. Deze kwaliteiten willen we meer benutten voor educatie, recreatie, toerisme, ontmoeting en verbinding. Door het erfgoed voor meer mensen toegankelijk te maken wordt de betrokkenheid van inwoners met de gemeente bevorderd. De afgelopen jaren zijn diverse momenten opgeknapt, zoals Sint Nicolaaskerk in Muiden en het Stadhuis en de Grote Kerk in Naarden. En we gaan verder met onderhoudswerkzaamheden aan De Kazerne en Het Muizenfort in Muiden, de kerktoren in Muiderberg en de Turfloods in Naarden.
Sport en bewegen. We willen dat sport en bewegen in onze gemeente voor al onze inwoners mogelijk is. Zo hebben we een subsidieregeling die sportverenigingen de mogelijkheid biedt subsidie aan te vragen voor het organiseren van kleinschalige sportevenementen. Met als doel inwoners kennis te laten maken met een sport en/of sportvereniging, te zorgen voor saamhorigheid en ontmoeting en toename van sportdeelname. We hechten eraan dat vooral jeugdige en ook kwetsbare inwoners kunnen sporten en bewegen. Het is verder belangrijk dat (sport)aanbieders zich (door)ontwikkelen tot betrokken en vitale organisaties, die zich bewust zijn van hun belangrijke verbindende rol.
Ruimte voor ondernemerschap. Economische ontwikkeling moet passen bij de kernwaarden van onze gemeente: monumentaal, groen en duurzaam. Het betekent dat we met onze economische keuzes inspelen op de vitaliteit en kwaliteit van Gooise Meren. We geven elkaar de ruimte om ondernemend te zijn op een manier die past bij het DNA van ons gebied en de eigenheid van de kernen. Gooise Meren ziet het als een cruciale opgave de werkgelegenheid in de gemeente tenminste op peil te houden. Op dit moment werken we aan de uitvoering van de economische visie met precies deze doelstelling: ‘ruimte voor ondernemerschap’.
Mobiliteit. Verkeer en vervoer is iets waar de bewoner of bezoeker van Gooise Meren dagelijks mee te maken heeft, of het nu gaat om de verkeersveiligheid in de woonomgeving, een bezoekje per fiets, openbaar vervoer, parkeren of het veilig en snel kunnen bereiken van een bestemming buiten de gemeente. De bereikbaarheid van Gooise Meren en haar kernen is een cruciale factor voor de kwaliteit van het wonen en ondernemen in Gooise Meren.
Gooise Meren is goed ontsloten via het spoor en de rijkswegen A1 en A6. Wel zijn er knelpunten op het gebied van leefbaarheid en bereikbaarheid. Een duurzaam ontwikkelde infrastructuur en goede bereikbaarheid, waaronder een goed openbaar vervoer, zijn dan ook essentiële thema’s voor onze gemeente. Deze thema’s krijgen dan ook ruim aandacht in de Mobiliteitsplan Gooise Meren. Het zijn essentiële voorwaarden om de gemeente leefbaar te houden en de economie verder te laten groeien. Het houdt Gooise Meren en de regio Gooi en Vechtstreek aantrekkelijk om te wonen, te werken, te leren, te ondernemen en te bezoeken.
Tot slot
Dit zijn de opgaven waar we in 2020 aan werken. In de verschillende programma’s staat beschreven en uitgewerkt hoe we hier verder invulling aan geven.