7. Programma Zorg en Welzijn, Onderwijs en Jeugd

We bevorderen de veerkracht van onze jongeren door aan te sluiten bij wat zij zelf belangrijk en prettig vinden. We zoeken daarbij naar een evenwicht tussen vrij toegankelijke collectieve voorzieningen en maatwerkvoorzieningen. Maatwerk bieden we wanneer de sociale basis tekort schiet. 

De betaalbaarheid en houdbaarheid van de jeugdhulp staan onder druk. We zien niet alleen een toename in het aantal jeugdigen dat hulp nodig heeft, maar ook een stijging in de kosten per jeugdige. Dit is een landelijk beeld. Samen met de Regio Gooi en Vechtstreek monitoren we de uitgaven voor jeugdhulp en analyseren we de kosten. Zodra we inzicht hebben in de uitgaven, zal er meer duidelijkheid komen over maatregelen om de kosten te beheersen.

Inwoners weten waar zij terecht kunnen met hun hulpvraag. Onze dienstverlening bij het oppakken van een hulpvraag verloopt vanuit een integrale benadering van Jeugd, Wmo en Werk en Inkomen. De leidende kwaliteitsprincipes geven richting aan ons denken en doen bij de uitvoering van onze taken.

Onafhankelijke cliëntondersteuning is een verplichting vanuit de Wmo. Een inwoner met een hulpvraag kan zich laten bijstaan, zoals bijvoorbeeld bij de voorbereiding op en tijdens het huisbezoek van de gemeente.

De informatie vanuit de gemeente naar inwoners is publieksvriendelijk en begrijpelijk. Dit vraagt doorlopend onze aandacht.

Kinderen van -9 maanden tot jongeren van 27 jaar hebben en houden we in beeld. We hebben met de ketenpartners die de kinderen zien, afspraken over vroegsignalering en preventieve maatregelen.

We willen dat alle kinderen onderwijs volgen en zich kunnen ontwikkelen. Om onderwijsachterstand te voorkomen, hebben we gerichte aandacht voor onderwijsachterstanden en het vergroten van kansen voor leerlingen. De komende jaren staan we voor de opgave ons onderwijsachterstandenbeleid te vernieuwen met beduidend minder middelen vanuit de Rijksoverheid.

We willen dat jeugdigen na hun schoolloopbaan duurzaam aan het werk gaan. Voorwaarde is het behalen van een startkwalificatie. Verder willen we samen met de samenwerkingspartners in het bedrijfsleven arbeidsplekken voor jongeren creëren. Dit is het spoor van school naar werk uit het Programma Inclusieve Arbeidsmarkt, zie programma 6.

We geven uitvoering aan het Integraal Huisvestingsplan (IHP) dat in januari 2018 is vastgesteld door de gemeenteraad. Dit biedt voor gemeente en schoolbesturen een meerjarenperspectief waarop het eigen (investering)beleid op transparante wijze kan worden afgestemd. De scholen worden de komende jaren vervangen, in stand gehouden en/of duurzaam gerenoveerd. Inmiddels is gestart met de voorbereidingen van deze ontwikkelingen met als doel het realiseren van een stelsel van huisvestingsvoorzieningen van goede kwaliteit dat zoveel mogelijk aansluit bij de eisen en wensen van de gebruikers in het onderwijs. 

Tevens hebben we als gemeente de ambitie de mogelijkheden tot de ontwikkeling van een Integraal Kind Centrum (IKC) bij nieuwbouwopgaven te onderzoeken. De gemeente ondersteunt dergelijke IKC-vorming opgaven en brengt de consequenties in beeld voor een school. Over het algemeen is er behoefte de voor- en naschoolse opvang binnen de muren van het primair onderwijs een plek te geven. Echter, binnen de huidige onderwijsgebouwen is veelal geen mogelijkheid deze faciliteiten te organiseren.

Om de projecten uit het IHP (met name renovaties) mogelijk te maken, is er tijdelijke huisvesting nodig. De kosten ten behoeve van de tijdelijke huisvesting waren op het moment van het vaststellen van het IHP nog niet inzichtelijk en afhankelijk van de wijze van uitvoering. Met de Perspectiefnota 2020 is voorgesteld een bestemmingsreserve hiervoor in te stellen en €13 miljoen (uit de Algemene Reserve) beschikbaar te stellen. Raadsbreed zijn er vragen gesteld over onder meer noodzaak en hoogte van deze reservering en mogelijke alternatieven. De gemeente heeft naar aanleiding hiervan gevraagd om een second opinion. Een externe partij is verzocht het IHP te analyseren en onderzoek te doen naar alternatieve huisvestingsscenario’s (permanent en tijdelijk) voor de PO- en VO-scholen, waarbij globaal de gevolgen in tijd, geld, locatie en overlast inzichtelijk worden gemaakt. 

De invoering van de Wet inburgering is uitgesteld naar 2021. Hierdoor worden maatregelen van 2019 verschoven naar 2020.
In de nieuwe Wet inburgering is de gemeente verantwoordelijk voor o.a. de inkoop van inburgeringslessen en het afnemen van een brede intake. In programma 6 staat meer geschreven over de aandacht voor participatie door statushouders.

Om overbelasting van mantelzorgers te voorkomen is er in 2019 een actieplan opgesteld. In dit actieplan zijn  onderdelen benoemd die in de periode 2020 - 2021 uitgevoerd moeten worden. Een belangrijk onderdeel van dit actieplan is het communicatieplan. De kern hiervan is dat mantelzorgers weten waar ze terecht kunnen voor informatie, advies en ondersteuning.

Daarnaast is in 2019 een pilot gestart 'klantreis van de mantelzorger'. Deze pilot betreft het inzetten van een zogenoemde 'meedenker' van stichting MEE aan de start van het mantelzorgtraject; dit is een professional. Een 'beginnende' mantelzorger weet niet wat hem/haar te wachten staat, waar informatie en advies kan worden gehaald en hoe het leven veranderen zal. Door tijdig met de mantelzorger mee te denken, handvatten te verstrekken en zaken (tijdelijk) op te pakken, kan overbelasting worden voorkomen. 

Vrijwilligers zijn onmisbaar. Veel activiteiten kunnen niet zonder hen. Dat is niet alleen in de wereld van zorg en welzijn het geval maar ook op het terrein van sport, kunst en cultuur, onderwijs en natuur e.d. Het doen van vrijwilligerswerk is belangrijk, niet alleen omdat je dan zelf mee doet, het kan ook anderen helpen te participeren. Vrijwilligerswerk kan bijvoorbeeld mantelzorgers ontlasten zodat zij overeind blijven, door ruimte te geven voor werk, studie, vrije tijd en ontspanning. 

We brengen wonen en zorg dichter bij elkaar. De vraag naar passende woonruimte, met allerlei varianten van ambulante zorg en ondersteuning, is toegenomen en dreigt er een tekort. Inwoners blijven, als ze ouder worden, langer zelfstandig thuis wonen dan vroeger. Ook zijn er meer kwetsbare inwoners die na een begeleidingstraject, in bijvoorbeeld een instelling voor beschermd wonen of een pleeggezin, zelfstandig willen en kunnen wonen.  We werken hierbij nauw samen met programma 4 Wonen. Voor de maatregelen verwijzen we naar programma 4.3.2.

Laaggeletterdheid kan grote gevolgen hebben op het gebied van geld, werk, gezondheid en gezinsleven. Gemeente Gooise Meren vindt het belangrijk dat laaggeletterde inwoners kunnen rekenen op ondersteuning, zodat zij niet belemmerd worden in het dagelijks functioneren. Het is namelijk belangrijk dat ook deze inwoners economisch en maatschappelijk meedoen in de samenleving.

Inclusie is opgenomen in programma 1.

Eenzaamheid is een steeds groter maatschappelijk vraagstuk. Individuele ervaringen hebben invloed op het ontstaan van eenzaamheid, maar ook de veranderende samenleving is van invloed, o.a. individualisering en vergrijzing. Verminderde solidariteit, vertrouwen en cohesie in de samenleving kan leiden tot een toename van eenzaamheid.

In 2019 is een pilot uitgevoerd gericht op het vergroten van sociale cohesie en creëren van eigenaarschap op wijkniveau, waarbij inwoners zich gezamenlijk verantwoordelijk weten voor het aanzien van de wijk, goede contacten en gezamenlijke activiteiten. De  pilot was gericht op het identificeren van groepen van actieve inwoners en organisaties en het versterken van de verbindingen tussen de verschillende groepen met oog op het initiëren van een alliantie tegen eenzaamheid op wijkniveau. Het leggen van nieuwe verbindingen tussen mensen, organisaties en ondernemers zorgt voor een vruchtbare voedingsbodem voor het ontplooien van nieuwe  activiteiten en nieuwe vormen van ontmoeting. Maatschappelijke organisaties, ondernemers en gemeente kunnen hun steentje bijdragen door faciliteiten en ondersteuning te bieden. Door het (sociaal) netwerk in de wijk te versterken, is de kans op (sociale) eenzaamheid van inwoners in die wijk navenant lager. Inwoners en betrokken buurtgenoten zorgen zelf voor verbondenheid en aandacht voor elkaar. In 2020 werken we verder vanuit deze benadering.     

Naast de pilot zijn we aangesloten bij het Landelijke programma 'Één tegen eenzaamheid'. Met het programma wil de overheid eenzaamheid onder ouderen eerder signaleren en doorbreken. Gooise Meren is aangesloten bij de landelijke coalitie, maar richt zich in de aanpak niet alleen op ouderen. Eenzaamheid komt onder alle leeftijden voor. 

Onze inwoners moeten gebruik kunnen blijven maken van goed bereikbare eerstelijns en tweedelijns voorzieningen in de gezondheidszorg.  Dit past binnen het streven om hen langer zelfstandig thuis te kunnen laten wonen.

De meest kwetsbaren in de samenleving krijgen de bescherming, hulp, ondersteuning en opvang die zij nodig hebben, zodat zij niet maatschappelijk uitvallen en/of weer mee kunnen doen aan de samenleving.

Onze opgave is huiselijk geweld en kindermishandeling en seksueel geweld terug te dringen, de schade ervan te beperken en zo de cirkel van geweld, de overdracht van generatie op generatie, te doorbreken. Onze ambitie is geweld eerder en beter in beeld te hebben en duurzaam te stoppen en op te lossen. Daarbij besteden we extra aandacht aan de meest kwetsbaren, zoals kinderen en ouderen. Wij werken daarvoor nauw samen met Veilig Thuis, met onze partners in het Zorg- en Veiligheidshuis en met de professionals in het veld. Dit geweld is namelijk een domeinoverstijgend probleem. Het raakt aan het veiligheidsbeleid, sociaal beleid, preventie, huisvesting, onderwijs en participatie.

De gemeente heeft zorgplicht voor dieren, als er niet voor ze gezorgd wordt of als ze niet voor zichzelf kunnen zorgen. De regelgeving over dieren is vastgelegd in de Wet dieren. De Wet dieren is de kaderwet waarin specifieke wetten zijn ondergebracht, zoals de Wet dierenbescherming. Binnen deze nationale kaders hebben gemeenten mogelijkheden om een positieve impact op dierenwelzijn te hebben. Wij streven ernaar om binnen de eigen bevoegdheden het dierenwelzijn te bevorderen van zowel gehouden als vrij levende dieren binnen de gemeentegrenzen van Gooise Meren.