Paragraaf Verbonden partijen

Ontwikkelingen

Een aantal belangrijke ontwikkelingen die in 2026 in de Regionale samenwerking spelen zijn:

Kwaliteit van de organisatie
Het takenpakket dat door de gemeenten bij de Regio is belegd is de afgelopen tien jaar gegroeid. Het versterken van de kwaliteit van de organisatie blijft daarom een aandachtspunt. In 2024 is besloten de directie te versterken door over te gaan op een tweekoppige directie. De kosten van deze versterking  worden opgevangen binnen de Regiobegroting. Als tweede stap wordt gekeken naar de positie en eventuele versterking van bestaande functies op toezicht en risicomanagement. De financiële effecten hiervan zijn gefaseerd verwerkt in de Regiobegroting 2026-2029.

Ontwikkelingen in het sociaal domein
In het sociaal domein hebben we te maken met de uitdagingen van een stijgende vraag naar ondersteuning tegen de achtergrond van druk op de begroting. Voor een aantal onderdelen geldt dat gemeenten invloed hebben op de ontwikkeling van de vraag (toeleiding), terwijl de Regio staat opgesteld voor de uitvoering. De transities die nodig zijn in het sociaal domein hebben ook invloed op de dienstverlening in onze Regio. In de Regiobegroting 2025-2028 zijn vanuit de gemeenten extra middelen opgenomen om de GGD te versterken. Dankzij deze aanvullende financiering verwacht de GGD de huidige koers in 2025 en 2026 voort te kunnen zetten, met bijzondere aandacht voor preventie en infectieziektebestrijding. Wat de aangekondigde (rijks)bezuinigingen vanaf 2027 op regionaal niveau betekenen, is nu nog onduidelijk.

Huisvesting GAD  
Voor de GAD is 2026 het jaar waarin de eerste concrete stappen worden gezet naar nieuwe toekomstbestendige accommodaties. Voor de daadwerkelijke ontwikkeling van elke locatie zal separaat een begrotingswijziging ter zienswijze aan de raden worden voorgelegd. Medio 2026 zal de aparte PMD-inzameling worden stopgezet (van bron- naar nascheiding). In de programmabegroting wordt uitgegaan van indicatieve kosten die hieraan verbonden zijn. Deze worden op basis van het aanbestedingsresultaat bijgesteld in de bestuursrapportage 2026.

Traject Ombuigingen
De Regio is in lijn met de financiële opgaven van gemeenten in aanloop naar het ravijnjaar, een traject gestart om mogelijke bezuinigingen te onderzoeken die gerealiseerd kunnen worden in de Regiobegroting 2027-2030. 'Quick wins' kunnen worden verwerkt in de bestuursrapportage 2025 of 2026. Het traject van bezuinigingen vraagt om een zorgvuldig proces waarin ruimte is voor input vanuit de portefeuillehouderoverleggen, de raden en het algemeen bestuur. Het traject in de Regio, sluit echter in de tijd niet goed aan op de reguliere P&C cyclus. De raden worden daarom met betrekking tot bezuinigingen apart geïnformeerd en om zienswijzen gevraagd. De uitkomst van de uiteindelijke besluitvorming door het algemeen bestuur over bezuinigingen (begin 2026) wordt dan met aparte begrotingswijzigingen verwerkt in de regiobegroting.

Risico’s
Het totale risicoprofiel van de Regio is bepaald op € 1.128.750 voor 2026. Dit profiel is de optelsom van alle geschatte risico's afgezet tegen de kans op voordoen. Hoog in deze lijst staan: ontwikkeling verwerkingstarieven/ recyclingscomponenten , ICT problemen (uitval systemen) en materiële kosten van de Regio.

Ontwikkelingen

De acute crises van de afgelopen jaren hebben langdurig effect op landelijk en regionaal beleid. Een belangrijk item in deze is de toegenomen aandacht voor de weerbare samenleving en daarbij het vergroten van de zelf- en samenredzaamheid binnen de samenleving. Hoewel nog pril en met een zekere mate van onduidelijkheid over de uitwerking vormt dit onderwerp nu, maar ook komende jaren een belangrijk beleidsonderwerp voor de Veiligheidsregio.
In het verlengde hiervan zal in 2026 opnieuw de nodige aandacht uitgaan naar de versterking van de crisisbeheersing en informatievoorziening. Om goed toegerust te zijn op de toekomst staan ook onderwerpen als de 'toekomstbestendige brandweer' en 'bekwaam in energietransitie' hoog op onze agenda.
Ook zal er door verschillende organisatieonderdelen ingezet (blijven) worden op de samenwerking met Veiligheidsregio Flevoland in 2026 . In 2024 zijn trajecten opgestart wat betreft harmonisatie van mens en systeem, in 2026 zullen daarin hopelijk de laatste stappen te zetten, waarna beide veiligheidsregio's op eenduidige wijze zijn ingericht én nog beter zijn geëquipeerd op de toekomst.

In het kader van de wendbare organisatie gaat in 2026 intern de aandacht uit naar de verdere uitwerking van goed werkgeverschap.

Voor verdere ontwikkelingen, risico’s en uitgevoerde taken, verwijzen wij naar de jaarrekening 2024 en begroting 2026 van de Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek.

Risico's
In de paragraaf weerstandsvermogen van de Programmabegroting 2026  van de Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek staan de risico’s opgesomd. Voor de opsomming van de risico's wordt dan ook verwezen naar voornoemde paragraaf van de Programmabegroting 2026 Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek (bladzijde 31 en tabel 2 op bladzijde 47) .

Ontwikkelingen

Ontwikkelproces versterken VTH-stelsel

Tien jaar na het oprichten van omgevingsdiensten heeft het Rijk de adviescommissie Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving, oftewel de commissie Van Aartsen, opdracht gegeven te onderzoeken of de omgevingsdiensten goed functioneren. Op grond van de aanbevelingen van die commissie zijn nieuwe normen geformuleerd die het functioneren van omgevingsdiensten naar een hoger en meer uniform niveau moeten gaan tillen. 

Het doel van het ontwikkelproces is een sterk VTH-stelsel waarin omgevingsdiensten op een eenduidige en krachtige wijze bijdragen aan en toezien op het tot stand komen en behouden van een schone en veilige leefomgeving in Nederland en in Gooise Meren.
Ook de OFGV moet zich ontwikkelen. Er is een Ontwikkelplan opgesteld en door het Algemeen Bestuur vastgesteld, waarmee de OFGV zal gaan voldoen aan de nieuwe landelijke normen. Dat vergt extra geld, want het is niet vrijblijvend. Het Ontwikkelplan wordt nader uitgewerkt in de periode tot en met 2027. Dit betreft ook nieuwe, wettelijke, taken en eisen die de OFGV voor de partners op de schouders moet nemen.

Risico's 

Gooise Meren heeft al haar milieutaken (zowel de wettelijk verplichte basistaken als plustaken) ondergebracht bij de Omgevingsdienst Flevoland Gooi en Vechtstreek (OFGV). Bij een eventueel faillissement van de OFGV  zullen de partners financieel moeten ingrijpen om het voortbestaan van de OFGV, en daarmee de uitvoering van de wettelijke milieutaken, te garanderen.

Kostenverdeelsystematiek (KVS) 2024-2026: de KVS berekening wordt op basis van de gemaakte kosten en prognose voor de uitvoering van de wettelijke taken, telkens voor een periode van 3 jaar vastgesteld. De jaarlijkse bijdrage fluctueert hierdoor elke 3 jaar en als gemeente Gooise Meren hebben we hier maar zeer beperkt grip op. In 2024 is de nieuwe driejarige termijn van de KVS begonnen. Omdat er in 2024 veel taken gewijzigd zijn, dan wel nieuwe taken erbij zijn gekomen door de Omgevingswet, wordt in 2025 een tussenevaluatie gedaan.

De bodemtaken zijn ook inhoudelijk veranderd met de Omgevingswet. De OFGV monitoort wat uitvoering van de bodemtaken voor de gemeenten werkelijk kost onder de Omgevingswet. In 2025 wordt deze monitoring geëvalueerd. Op basis van de monitoringsgegevens kan de gevraagde bijdrage worden aangepast. 

Gevolgen ontwikkelproces VTH: op grond van de aanbevelingen van de Commissie Van Aartsen voor versterking van het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) zullen de omgevingsdiensten verbeteringen moeten gaan doorvoeren. In april 2024 is Ontwikkelplan voor de OFGV vastgesteld. De verbeteringen zullen tot een hogere bijdrage van de partners gaan leiden, maar ook tot een hogere kwaliteit.

De OFGV moet verantwoording afleggen aan het Ministerie over de implementatie van het Ontwikkelplan. Indien de OFGV (dit geldt voor alle Omgevingsdiensten) niet voldoet aan de eisen, kan het Rijk maatregelen dwingend opleggen. Bijvoorbeeld een fusie. Bij een fusie is het risico dat de Omgevingsdienst meer op afstand komt te staan van het lokale bestuur dan nu (al) het geval is en het is ook niet zeker, dat dit minder zal kosten (incidenteel noch structureel).

Ontwikkelingen
De Wet sociale werkvoorziening (Wsw) is in 2015 is beëindigd met het invoeren van de Participatiewet (Pw). Mensen met een beperking en een afstand tot de arbeidsmarkt die vanaf dat moment een beroep doen op gemeentelijke ondersteuning, kunnen worden geholpen vanuit de Pw. Het Rijk verstrekt binnen de Pw veel minder subsidie per medewerker dan in de oude Wsw geregeld was. Het verschil bedraagt afgerond € 10.000 subsidie per medewerker. Dit is een blijvend risico, ook in de komende jaren. 

Aanvankelijk was de verwachting dat de daling van de Wsw-populatie - en de daarmee gepaard gaande afname van de Wsw-rijkssubsidies - financieel kon worden gecompenseerd met instroom van Pw-uitkeringsgerechtigden. Het AB heeft daartoe een bedrijfsplan vastgesteld voor de periode 2022-2025. Tomingroep maakt in die periode een transitie door tot een bedrijf waarin werknemers zoveel mogelijk worden ontwikkeld en opgeleid, om daarna te gaan werken bij reguliere werkgevers. Tomingroep blijft alleen de werkgever voor mensen die buiten Tomingroep niet kunnen functioneren. Tussen de gemeenten en Tomingroep zijn afspraken gemaakt over de aantallen mensen die bij Tomingroep werk en begeleiding kunnen vinden en over de bijbehorende middelen.

Inmiddels is het bedrijfsplan niet haalbaar gebleken; Tomingroep leidt verliezen. Het aantal medewerkers vanuit de P-wet is minder dan waarop werd gerekend (immers de reguliere arbeidsmarkt is aanhoudend sterk) en de medewerkers die instromen kennen zwaardere problematiek, waardoor hun verdiencapaciteit minder is. Bovendien blijven de rijkssubsidies achter bij de werkelijke kosten van de medewerkers met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt. Deze problematiek is een landelijk beeld. Om voldoende tijd te hebben voor een nieuwe koers heeft het Algemeen Bestuur besloten dat het huidige bedrijfsplan met 1 jaar wordt verlengd en doorloopt tot en met 2026. Er worden in deze periode voorbereidingen getroffen voor een nieuwe bestuurlijke opdracht en meerjarenbedrijfsplan met ingang van 2027.  

Risico's 
De deelnemende gemeenten zijn gezamenlijk financieel verantwoordelijk voor de gemeenschappelijke regeling. Indien winst en/of reserves niet volstaan, dan moeten de deelnemende gemeenten zelf extra bijdragen. Er is nog eigen vermogen binnen Tomingroep. Dit vermogen zit echter vast in panden en productiemiddelen. De verkoop daarvan is niet op korte termijn realiseerbaar en heeft directe negatieve invloed op de infrastructuur van het sociaal ontwikkelbedrijf. De continuering van de bedrijfsvoering is niet in gevaar en er is tijd om veranderingen door te voeren; wel kan een liquiditeitsvraagstuk ontstaan.

Ontwikkelingen
Het breed gedragen bestuurlijk streven in de regio om een nieuwe, goed uitgeruste archieforganisatie op regionaal niveau in te richten is per 1 januari 2024 geëffectueerd met de fusie tussen het Gemeentearchief Gooise Meren en Huizen en het streekarchief Gooi en Vechtstreek in Hilversum. De gemeenschappelijke regeling Gemeentearchief Gooise Meren en Huizen is beëindigd per 1 januari 2024. De nieuwe Gemeenschappelijke regeling Archief Gooi en Vechtstreek is op 1 januari 2024 in werking getreden. De gemeente Hilversum is centrumgemeente en participanten hebben via zitting in archiefbegeleidingscommissie invloed op beleid en investeringen. De nieuwe archiefdienst zal de digitaliseringsopgave, waaronder het komen tot een e-depot, ter hand nemen om de toekomstbestendigheid van de organisatie te waarborgen. 

Risico's 
Geen bijzonderheden voor 2025.

Ontwikkelingen
Geen bijzonderheden in 2025.

Risico's 
Geen bijzonderheden in 2025.

Ontwikkelingen
Geen bijzonderheden in 2025.

Risico's 
Geen bijzonderheden in 2025.

Ontwikkelingen
De ontwikkeling van de deelgebieden in Buurtschap Crailo is enigszins vertraagd ten opzichte van de initiële planning. De belangrijkste oorzaak hiervoor zijn de procedures die GEM Crailo moet doorlopen voor het verkrijgen van de vereiste vergunningen, ontheffingen en bestemmingen. Met name voor de uitvoering van de grondwerkzaamheden in het deelgebied ‘Op Zuid’ verloopt de vergunningverlening moeizaam. Er bestaat een verschil van inzicht met de OFGV over de mogelijkheden om vrijkomende grond met kwaliteitsklasse Industrie te hergebruiken op Crailo. De OFGV heeft een besluit met aanvullende voorwaarden genomen, dat het grondverzet en de bodemsanering complexer maakt en kostenverhogend werkt.

Daarnaast is in 2025 hard gewerkt aan de voorbereiding van de oprichting van de voorlopige beheerorganisatie voor Buurtschap Crailo. Hiervoor wordt een samenwerkingsovereenkomst (SOK) tussen de gemeenten uitgewerkt. Van belang is dat de beheertaken operationeel kunnen worden uitgevoerd vanaf het moment van eerste bewoning medio 2025. De voorlopige beheerorganisatie richt zich op het integrale beheer gedurende de ontwikkelperiode van Buurtschap Crailo. In de eindfase van de ontwikkeling wordt het beheer en de organisatie ervan geëvalueerd, waarna besluitvorming plaatsvindt over het structurele beheer, waarbij het continueren van de zelfstandige beheerorganisatie één van de opties is.

In 2026 zal de tijdelijke beheerorganisatie operationeel worden en zal een start worden gemaakt met de gronduitgifte in het deelgebied ‘Op Zuid’. 

Risico's 
Voor de herontwikkeling van Crailo is door de raad een Grondexploitatie vastgesteld. Op dit moment is het netto eindresultaat positief. Wanneer het netto eindresultaat negatief is, dan draaien de aandeelhoudende gemeenten op voor het verlies. De gemeenten nemen deel in het kapitaal van GEM Crailo BV in de verhouding: 45% gemeente Hilversum, 45% gemeente Gooise Meren, 10% gemeente Laren. Beheersmaatregel is monitoring en rapportage en risicomanagement binnen de GEM Crailo BV. Daarnaast worden de gemeenteraden gevraagd garant te staan voor de externe financiering. De deelnemende gemeenten draaien op voor hun deel, voor Gooise Meren is dat een bedrag van € 9 miljoen. 

Ontwikkelingen

Bestuurlijk ontwikkelingen 
In 2024 heeft het Goois Natuurreservaat zich aangesloten bij het samenwerkingsverband LandschappenNL. De samenwerking tussen Goois Natuurreservaat (GNR) en LandschappenNL maakt dat de natuurbelangen in het Gooi voortaan ook op landelijk niveau worden behartigd.

Inhoudelijke ontwikkelingen
In 2024 is het beleidsplan GNR 2024-2027 ter zienswijze voorgelegd aan de raad en vastgesteld. Ook in 2026 wordt aan dit beleidsplan uitvoering gegeven.  

Financiële ontwikkelingen
De participantenbijdrage 2026 van Gooise Meren, inclusief de bijdrage voor het beheer van de rijwielpaden, komt uit op een bedrag van € 1.045.410 en is daarmee € 38.860 (stijging met 3,9%) hoger dan de bijdrage voor 2025. Rekening houdende met de te verwachten terug te vorderen BTW via het BTW-compensatiefonds is binnen de meerjarenbegroting van Gooise Meren dekking voor de bijdrage 2026.

Risico's 
Niet volledig ontvangen van de geraamde terug te vorderen btw.
Het GNR is door de Belastingdienst aangemerkt als samenwerkingsverband dat met betrekking tot de omzetbelasting de transparantieregeling mag toepassen. Als gevolg hiervan kan de door de stichting betaalde btw worden doorgeschoven naar de participanten. De participanten kunnen de doorgeschoven btw verrekenen via het btw-compensatiefonds. In het geval van een lagere realisatie van btw belaste activiteiten ontstaat er mogelijk een lager saldo aan terug te vorderen btw. 

Ontwikkelingen
Het grote landelijke lerarentekort is een thema dat veel impact heeft onder andere op het ziekteverzuim bij Talent Primair. In 2025 blijft dit een belangrijk aandachtspunt. Het onderwijs aan Oekraïense leerlingen loopt naar verwachting ook in 2025 door. Dit onderwijs zal een meer duurzaam karakter krijgen en de eerste leerlingen zullen doorstromen naar het regulier onderwijs. Tot slot is een belangrijke ontwikkeling de vereenvoudiging van het rijksbekostiging vanaf 2023.

Ontwikkelingen
Talent Primair zet in op het stimuleren van nieuwsgierigheid, vakmanschap en partnerschap als uitgangspunten voor de onderwijspraktijk. Onderwijs wordt steeds meer vormgegeven vanuit warme leergemeenschappen en met het oog op aantrekkelijk werkgeverschap, zoals vastgelegd in de koers 2024–2028. Daarnaast blijft de organisatie inzetten op brede ontwikkeling van leerlingen; met bijna 5 000 kinderen en ruim 500 medewerkers staan toekomstgericht onderwijs en talentontwikkeling centraal in de missie.
Voor onze gemeente is nog van toepassing dat de jaarlijkse regionale regiegroep, waarbij samen met de andere regiogemeenten zal worden gesproken over onder andere het jaarverslag van Talent Primair, op het gemeentehuis in Bussum zal worden georganiseerd. 

Risico’s
Het succes van de koers hangt af van een breed gedragen betrokkenheid door leerkrachten, ouders en partners; voldoende draagvlak is essentieel. Daarnaast vormt het landelijke lerarentekort nog altijd een aandachtspunt dat de kwaliteitsontwikkeling kan belemmeren. Tot slot kunnen externe factoren zoals wijzigingen in rijksfinanciering of ziekteverzuim de continuïteit en uitvoering van de koersplannen in de weg staan.

Ontwikkelingen

De MRA werkt aan de hand van een vierjaarlijks programma. De MRA Agenda 2025-2028 “Anders Kijken, Anders Doen” is in 2024 vastgesteld. De agenda was voorbereid door een drietal wethouders uit het MRA-bestuur; uit Amsterdam, Haarlemmermeer en Gooise Meren. Met deze agenda zet de MRA in op verbetering van de brede welvaart vanuit acht ambities voor de langere termijn. Bij de MRA-Agenda is een Meerjaren Uitvoeringsprogramma opgesteld. Het MUVP dient als sturingsmiddel voor de drie platforms. In deze platforms worden de komende jaren afspraken gemaakt over de verdere uitwerking, bijstelling of uitbreiding van de opgenomen acties.
Als financiële onderbouwing bij de MRA-Agenda is een Meerjarenbegroting 2025-2028 opgesteld. Alle voorgenomen acties die voortvloeien uit de acht ambities blijven binnen de bestaande financiële afspraken. Daarnaast is door de Algemene Vergadering voorgesteld om de inwonersbijdragen van de MRA-deelnemers, die Gooise Meren betaalt via de Regio Gooi en Vechtstreek, de komende vier jaar niet te indexeren, gezien de precaire financiële situatie bij veel gemeenten (‘het ravijnjaar’). 

Financiële ontwikkelingen
Sinds  2023 wordt de bijdrage aan de MRA geïndexeerd.  Voor 2024 was deze door de Algemene Vergadering vastgesteld op  € 1,62 per inwoner.  Voor de komende 4 jaar hanteert de MRA dus een nullijn wat betreft de indexatie. Het hanteren van deze nullijn heeft een positief effect op onze eigen begroting van circa € 3.000 op jaarbasis.

Risico's
Deelname aan de MRA vormt voor Gooise Meren geen risico. De bijdrage is gering en uittreding uit de MRA kan zonder extra kosten. Niet meedoen aan de MRA-samenwerking daarentegen, is wel als risico te beschouwen, omdat de middelen die vanuit het rijk naar de MRA kunnen vloeien mogelijk onvoldoende of niet tegemoetkomen aan de belangen van onze Regio Gooi & Vechtstreek. Deelname aan projecten of het nemen van een trekkersrol in de MRA vraagt om een investering in capaciteit en middelen. Gooise Meren is mede-trekker van het programma landschap en levert hiervoor 0.5 fte. De gemeenten in de Gooi en Vechtstreek nemen als Regio aan de MRA deel, net als de andere gemeenten (totaal 30) die vanuit deelregio’s vertegenwoordigd zijn in de platforms Economie, Mobiliteit en Ruimte, en in het MRA-bestuur.

Ontwikkelingen
Geen bijzonderheden in 2025.

Risico's
Geen bijzonderheden in 2025.